zaterdag 15 december 2012

VENESTRAAT 14 (periode 1916 - 1921)
C. HERBERHOLD, koopman, fietsenbouwer en batterijenfabrikant 

Zo langzamerhand wordt duidelijk dat de Venestraat een interessant gezelschap huisvestte. Hoewel hij hier niet lang gewoond heeft, is de passage van Caspar Herberhold in de Venestraat op nummer 14 memorabel.
Caspar Paul Herberhold (Wadersloh 27/01/1885 - Utrecht 10/02/1967) was een Duitse immigrant, getrouwd met Anna Maria Agnes zur Lage (30/01/1891 - 4/05/1973)
Na hun huwelijk immigreerde de familie in 1915 naar Nederland waar het echtpaar zich vestigde in Leeuwarden. Anna bracht één kind ter wereld (januari 1916); de jongen werd helaas dood geboren. 
Caspar en Anna verhuisden in 1916 naar Zwolle, alwaar hij zich in liet schrijven als koopman. Dat het hier niet echt goed lukte is te lezen in dit (zakelijke) faillissements bericht uit augustus 1918.
Na het faillissement startte Herberhold in 1921 een nieuwe zaak, ditmaal een detailhandel in fietsen en bromfietsen, om zich weer eind 1921 uit te laten schrijven uit het KvK register, waarna de familie verhuisde naar Utrecht. 

In Utrecht ging het veel beter. Hij begon er een fietsenzaak en samen met zijn zwagers, de eveneens van oorsprong Duitse broers Franz en Ernst Zur Lage, werd deze zaak al gauw uitgebreid met een rijwielgrossierderij. De fabricage van elektrische batterijen was aanvankelijk een ondergeschikte nevenactiviteit, maar in 1926 werden de zaken gesplitst in de rijwielhandel engros Gebr. Zur Lage en de Batterijenfabriek Herberhold. 
Herberhold heeft naam gemaakt met de alom bekende Witte Kat-batterijen.

Er is zelfs een virtueel museum aan dit fenomeen gewijd. Aan de schepper daarvan ben ik ruimschoots schatplichtig:  http://www.witte-kat-batterijen.nl/



Deze foto staat in een boekje dat de dichter Clinge Doorenbos samenstelde bij de 75ste verjaardag van Caspar Herberhold, tevens zijn afscheid van het bedrijf. 
En hoe progressief, Herberhold te midden van een deel van zijn personeel bij een soort sportieve teambuildingsdag. 

Hieronder is te zien dat de fabriek van Herberhold in de Utrechtse binnenstad gesloopt wordt. De fabriek gaat naar een zielloos industrieterrein.



Zou toch prachtig gepast hebben in het rijtje van de verffabriek van Klinkert (Hertenstraat, nu appartementen), de sigarenfabriek van Jansen (nu 'Mosterdfabriek'), de sigarenfabriek van Dijk (later Bodewes en Röben, nu gesloopt) en de rijwielfabriek van Uitdenbogaard in de Tuinstraat (nu appartementen).

En wat de fietsen-poot betreft, op jaarbasis werden er zo'n 1.000 Zurla-fietsen gemaakt. Rond 1970 stopte Zur Lage met het assembleren van fietsen. Omdat de locatie in de Utrechtse binnenstad voor vrachtwagens steeds onbereikbaarder werd, verhuisde Zur Lage in 1979 naar een in Nieuwegein gelegen industriegebied, vlak bij de gemeentegrens met Utrecht. In 1986 werd het bedrijf verkocht aan rijwielgrossier Smits uit Capelle a/d IJssel, die de grossierderij uiteindelijk begin 2008 opdoekte.

En dat het toch echt een leuke man geweest is die op nummer 14 in de Venestraat woonde, blijkt ook uit dit bericht uit het Utrechts Nieuwsblad